Công dụng chữa bệnh của quả Mâm xôi

Quả Mâm xôi được biết đến là trái cây để ăn rất giàu dinh dưỡng. Ngoài ra quả Mâm xôi, cùng với thân, rễ, lá cành còn có tác dụng chữa bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng của vị thuốc này.

 

Quả mâm xôi là gì?

Theo các Bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho hay,Quả mâm xôi là loại quả thuộc nhóm quả kép, hình cầu, có màu đỏ khi chín và ăn được. Cây mâm xôi không chỉ cho quả dùng làm thực phẩm mà còn là dược liệu quý trong y học cổ truyền.

Mô tả thực vật

Cây mâm xôi là loài cây bụi nhỏ, thân leo, có nhiều gai lớn và dẹt. Cành mọc dài, phủ nhiều lông, dễ vươn rộng. Lá cây mọc đơn, sắp xếp so le, hình dạng đa dạng như trứng, bầu dục hoặc gần tròn. Lá có các thùy nông, mép có răng cưa, gân lá dạng chân vịt. Mặt trên lá có màu xanh lục sẫm, nhiều lông cứng; mặt dưới màu trắng xám, lông mịn mềm.

Lá có cuống dài, trên cuống có gai; lá kèm thường rụng sớm.

Hoa mọc thành chùm ngắn ở kẽ lá hoặc ngọn cành. Lá bắc giống lá kèm, hoa màu trắng. Đài hoa có 5 lá, phủ lông, 2–3 đài ngoài thường chẻ đôi ở đỉnh. Cánh hoa có 5 cánh, hình tròn, mỏng. Nhị nhiều, dài bằng cánh hoa, chỉ nhị dẹt; bầu nhụy gồm nhiều lá noãn.

Quả thuộc loại quả kép, hình cầu, khi chín chuyển đỏ, có thể ăn tươi hoặc chế biến.

Mùa hoa quả thường xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 9 hằng năm.

Phân bố và sinh thái

Chi Rubus L. hiện có hơn 400 loài trên toàn cầu, chủ yếu là cây bụi, sinh sống tại các vùng cận nhiệt đới và ôn đới, đôi khi ở nhiệt đới thuộc Bắc bán cầu. Một số loài được trồng để lấy quả.

Tại Việt Nam, chi này có hơn 50 loài, trong đó mâm xôi là loài phổ biến nhất, phân bố rộng từ đồng bằng đến trung du, miền núi thấp.

Cây ưa sáng, ẩm, thường mọc xen trong các lùm bụi hoặc phủ lên các dây leo khác. Ở đồng bằng, cây thường thấy trong bụi rậm quanh làng.

Mâm xôi có tốc độ sinh trưởng nhanh, mỗi năm ra hoa kết quả nhiều, có khả năng tái sinh mạnh mẽ dù bị chặt phá.

Bộ phận dùng và cách sử dụng

• Bộ phận dùng: Quả chín, cành và lá.

• Chế biến: Cành, lá cắt đoạn, phơi khô. Quả có thể ăn tươi, làm mứt hoặc phơi sấy khô để làm thuốc.

Công dụng của quả mâm xôi

Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur thông tin thêm, Theo y học cổ truyền, quả mâm xôi có vị ngọt, tính bình, quy vào hai kinh Can và Thận. Tác dụng chính bao gồm:

• Tư âm bổ Can Thận, ích khí, cường dương, thu tinh, cố hạ tiêu.

• Hỗ trợ điều trị tiểu nhiều, tiểu són, di tinh, xuất tinh sớm.

• Chữa thận hư, liệt dương, đái buốt: thường dùng kết hợp với Kim anh tử, Ba kích (mỗi vị 10–15g), sắc uống.

• Điều trị đái dầm ở trẻ nhỏ.

Công dụng từ các bộ phận khác của cây

• Cành, lá: Phơi khô, sao vàng, dùng hãm trà hoặc sắc nước uống trong ngày, hỗ trợ phụ nữ sau sinh suy nhược, ăn uống kém, đầy hơi, khó tiêu. Có thể phối hợp với lá Khổ sâm.

• Bài thuốc chữa viêm gan, viêm họng, viêm tuyến vú: Dùng 20–30g cành, lá mâm xôi, 15g mộc thông, 15g ô rô; sắc với 400ml nước còn 100ml, chia uống 2 lần/ngày.

• Lá và vỏ thân: Nước sắc có thể chữa tiêu chảy.

Lưu ý và kiêng kỵ

• Tác dụng phụ: Lá mâm xôi có thể điều hòa kinh nguyệt và gây sẩy thai. Phụ nữ mang thai tuyệt đối không nên dùng.

• Tương tác thuốc:

  • Với insulin: Cả insulin và lá mâm xôi đều làm hạ đường huyết. Dùng chung có thể gây hạ đường huyết quá mức.

  • Với thuốc chống đông: Lá mâm xôi đỏ làm chậm đông máu, dùng kèm thuốc chống đông có thể tăng nguy cơ chảy máu, bầm tím.

Bài thuốc ứng dụng

• Bổ thận, ích tủy, sinh tinh: Dùng quả mâm xôi, Câu kỷ tử, Ngũ vị tử, Thỏ ty tử, Xa tiền tử – tất cả tán bột mịn, trộn mật ong làm hoàn. Uống với nước muối nhạt hoặc nước sạch. Nếu bị di tinh thì bỏ Xa tiền tử, thay bằng Liên nhục (hạt sen).