Cao Đẳng Y Dược TPHCM
Bệnh vảy nến là một trong những bệnh lý da liễu phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Đặc trưng bởi tình trạng viêm da mãn tính, bệnh thường khiến người mắc gặp phải tình trạng da đỏ, bong tróc và gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu. Tuy không lây nhiễm, nhưng vảy nến lại có tác động lớn đến chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng cả về thể chất lẫn tinh thần của người bệnh. Hiểu rõ về nguyên nhân gây ra vảy nến, các triệu chứng thường gặp và những phương pháp điều trị hiện đại có thể giúp người bệnh kiểm soát tình trạng này hiệu quả hơn, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh vảy nến, để từ đó có cái nhìn sâu sắc và giải pháp phù hợp cho việc quản lý căn bệnh này.
Bệnh vảy nến là một trong những bệnh lý da liễu phổ biến
Nguyên nhân gây ra bệnh vảy nến
Theo các bác sĩ, giảng viên tại Cao đẳng Dược TPHCM cho hay, Bệnh vảy nến là một bệnh da mãn tính có liên quan đến hệ thống miễn dịch và thường xuất hiện do nhiều yếu tố tác động. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra bệnh vảy nến:
Yếu tố di truyền: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh vảy nến. Nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh, nguy cơ bị vảy nến của một người sẽ cao hơn do ảnh hưởng từ các gen liên quan đến hệ miễn dịch.
Rối loạn hệ miễn dịch: Bệnh vảy nến xuất phát từ rối loạn trong hệ miễn dịch, khiến tế bào T – vốn có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể – lại tấn công nhầm vào các tế bào da khỏe mạnh. Sự phản ứng này làm cho da bị viêm, tế bào da mới phát triển nhanh chóng và tích tụ, dẫn đến hiện tượng bong tróc, ngứa ngáy.
Tác động từ môi trường: Một số yếu tố từ môi trường như căng thẳng, chấn thương da, hay các tác nhân như nhiễm trùng, khí hậu lạnh, có thể kích thích bệnh bùng phát hoặc làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
Yếu tố lối sống và sức khỏe: Các thói quen như hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc chế độ ăn uống không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh hoặc khiến triệu chứng nặng hơn. Ngoài ra, béo phì và căng thẳng tinh thần cũng là những yếu tố góp phần kích hoạt vảy nến.
Thuốc và tác dụng phụ: Một số loại thuốc, như thuốc chống sốt rét, thuốc điều trị cao huyết áp hoặc thuốc chống viêm không steroid, có thể làm triệu chứng vảy nến trầm trọng hơn hoặc gây bùng phát bệnh.
Hiểu rõ các nguyên nhân này sẽ giúp người bệnh và bác sĩ tìm ra phương pháp điều trị và quản lý phù hợp, từ đó giúp kiểm soát bệnh một cách hiệu quả.
Triệu chứng bệnh vảy nến
Bệnh vảy nến có thể xuất hiện dưới nhiều dạng khác nhau, với các triệu chứng đa dạng và đặc trưng trên da. Dưới đây là các triệu chứng chính của bệnh vảy nến:
Mảng da đỏ có vảy trắng bạc: Triệu chứng đặc trưng nhất là các mảng da đỏ nổi rõ, được bao phủ bởi vảy trắng bạc. Các mảng này thường dày, khô và bong tróc, gây khó chịu và ngứa ngáy. Vùng da bị tổn thương thường xuất hiện ở khuỷu tay, đầu gối, da đầu và lưng dưới.
Da khô, nứt nẻ và có thể chảy máu: Người bị vảy nến có thể gặp tình trạng da khô nứt, đặc biệt là khi thời tiết lạnh hoặc khi da tiếp xúc với các hóa chất mạnh. Các vết nứt này đôi khi có thể chảy máu, gây đau và khó chịu.
Ngứa ngáy và đau rát: Vảy nến thường kèm theo cảm giác ngứa ngáy và đau rát tại các vùng da bị ảnh hưởng, đặc biệt là khi da bị bong tróc và nứt nẻ. Ngứa ngáy có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi da bị viêm hoặc kích ứng.
Móng tay thay đổi: Bệnh vảy nến có thể ảnh hưởng đến móng tay, gây hiện tượng móng bị lõm, rỗ, dày lên hoặc đổi màu. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, móng có thể yếu đi, tách ra khỏi nền móng và dễ bị tổn thương.
Sưng và cứng khớp: Ở một số người, bệnh vảy nến có thể liên quan đến viêm khớp, gây sưng, đau và cứng khớp. Tình trạng này được gọi là viêm khớp vảy nến và có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động của người bệnh.
Các đốm nhỏ màu đỏ: Đối với loại vảy nến giọt, người bệnh có thể xuất hiện các đốm đỏ nhỏ li ti trên da, thường gặp ở trẻ em và người trẻ tuổi. Loại này thường phát triển sau khi có nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng họng.
Các triệu chứng này có thể diễn ra theo chu kỳ, với các giai đoạn bùng phát và thuyên giảm. Việc nhận biết sớm các triệu chứng sẽ giúp người bệnh điều trị kịp thời, từ đó kiểm soát tình trạng vảy nến và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Cách điều trị bệnh vảy nến thường được sử dụng
Việc điều trị bệnh vảy nến thường nhằm mục tiêu giảm viêm, kiểm soát triệu chứng, hạn chế bong tróc da và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:
Điều trị tại chỗ
Kem và thuốc mỡ chứa corticosteroid: Thường được sử dụng để giảm viêm và ngứa. Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho các trường hợp vảy nến nhẹ.
Kem bôi trị vảy nến hiệu quả
Vitamin D tổng hợp: Loại kem hoặc thuốc mỡ chứa dẫn xuất vitamin D giúp làm chậm tốc độ phát triển của tế bào da.
Retinoid tại chỗ: Được sử dụng dưới dạng gel hoặc kem, có khả năng làm giảm viêm và làm chậm quá trình sản sinh tế bào da.
Axit salicylic và nhựa than đá: Axit salicylic giúp loại bỏ vảy, trong khi nhựa than đá giúp làm dịu da và giảm bong tróc.
Liệu pháp ánh sáng (quang trị liệu)
Ánh sáng tự nhiên: Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời có thể cải thiện tình trạng vảy nến, tuy nhiên cần tránh phơi nắng quá mức.
UVB dải hẹp: Một phương pháp sử dụng ánh sáng UVB nhân tạo để giảm triệu chứng, thường áp dụng cho vảy nến mức độ vừa đến nặng.
PUVA (Psoralen + UVA): Kết hợp thuốc psoralen và ánh sáng UVA để điều trị vảy nến nghiêm trọng hơn.
Thuốc uống và tiêm
Methotrexate: Giúp làm giảm tốc độ phát triển của tế bào da và giảm viêm. Tuy nhiên, cần theo dõi chức năng gan khi sử dụng vì thuốc có thể gây tác dụng phụ.
Cyclosporine: Làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch, thường sử dụng trong trường hợp vảy nến nghiêm trọng.
Biologics (sinh học): Các thuốc sinh học như adalimumab, infliximab, và secukinumab được tiêm vào cơ thể để ngăn chặn các phản ứng miễn dịch gây viêm.
Điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống
Theo các giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ và các chất kích thích như rượu, bia.
Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể kích hoạt và làm nặng thêm triệu chứng vảy nến, vì vậy duy trì lối sống lành mạnh và thực hành các phương pháp giảm căng thẳng như thiền và yoga là hữu ích.
Thói quen chăm sóc da: Sử dụng kem dưỡng ẩm để giữ ẩm da, hạn chế tắm nước nóng và không cào gãi da.
Các phương pháp điều trị có thể được kết hợp tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh và đáp ứng của từng người. Việc điều trị vảy nến thường cần sự kiên trì và tuân thủ chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tối ưu.
